Ayıplı Mal Çeşitleri

Ekim 22, 2024 · Medeni Hukuk · Yazar Av. Mustafa Kürşad Arı

Ayıplı mal çeşitleri konusunu 4 ana başlık altında inceleyebiliriz. Bunlar; Gizli ayıp: Gözle görülür şekilde bir hasarı olmayan fakat ürünün kullanılmasıyla ortaya çıkan hasar türüdür. Açık ayıp: Satışa sunulan malda gözle görülen şekilde hasarın varlığının olması durumu. Ekonomik ayıp: Malın ekonomik değerini düşürerek, satın alan tüketicinin maldan faydalanma imkânını azaltan ürün türüdür. Hukuki ayıp: Üründe açık veya gizli ayıp şeklinde eksiklik olmamasına rağmen hukuki sebeplerle maldan yararlanmanın kısmen ya da tamamen engellenmesi durumudur. Ayıplı malla karşılaşan kişilerin kanunen hakları vardır. Tüketici hukuku kanunları bu doğrultuda belirlenmiştir ve her iki tarafa da belli başlı yükümlülükler sunarak, haklarını koruma imkânı vermiştir.

Maddi Ayıp Nedir

Ayıplı mal çeşitleri arasında belirtmiş olduğumuz ekonomik ayıp ve maddi ayıp aynı kapsam olmaktadır. Satışa sunulan malın olması gereken özelliklere sahip olmaması durumunda ortaya çıkan duruma maddi ayıp denilir. Maddi ayıp malda direkt olabileceği gibi hizmet sırasında da ortaya çıkabilir. Avcılar avukat olarak konuya dair kanun içeriğini belirteceğiz. TKHK madde 9 içeriğine göre “Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olacak şekilde tüketiciye teslim etmekle sorumludur. Satıcı tarafın malın ayıplı olmasından dolayı sorumlulukları vardır. Satıcı kişi, kendisinden kaynaklanmayan reklam aracılığıyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini ya da yapılan açıklamanın satış sözleşmesi süresinde düzeltilmiş olduğunu, satış sözleşmesi kurulma kararının bu açıklamayla ortak bağ içinde olmadığını ispat edebilirse, açıklamaya bağlı içerikle bağlı olmaz”.

Ayıplı Maldan Oluşan Sorumluluklar

Ayıplı mal çeşitleri kapsamını belirttikten sonra, bu durum sonuncunda kişinin sorumlulukları nelerdir sorusunun yanıtını vereceğiz. Alıcı olan taraf ayıplı mal satışıyla karşılaştığı zaman, kanunen belirlenen seçeneklerden bir tanesini seçerek, satıcının bunu uygulamasını talep edebilir. Alıcı tarafa kanunen verilen seçenekler şunlardır;

1. Satılan malın iade edilmesi ve sözleşmenin iptali
2. Satılanı alıp, maldaki ayıp oranında indirimle ödeme yapılması
3. Fazla olmayan tadilat masrafını gerektirmediği durumlarda, tüm masrafların satıcı tarafa ait olmasıyla onarım yapılması
4. Olanaklar dâhilinde ise satışı yapılan malın, yenisiyle değiştirilmesi

Ayıplı malda uygulanan zamanaşımı süresi de seçenek değerlendirmesinde göz önünde bulundurulmalıdır. Ayıplı malda zamanaşımı süresi 2 yıl olmaktadır. Süresi içinde işlem yapılmazsa, ilerleyen zamanda da işlem yapılamaz.